6 Şubat tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremler çevre 10 ili de etkiledi. “Asrın felaketi” olarak nitelenen depremde şehirlerin büyük bir kısmı ağır bir tahribata uğradı, tarihi dokusu yok olma noktasına geldi. Yaşanan bu afetle alakalı olarak tarihçi, akademisyen ve yazar Prof. Dr. İlber Ortaylı da Ekonomim’e konuştu.

Ortaylı, bu röportajda imar düzenine dair eleştirilerini dile getirdi:

“Çok kötü bir imar düzeni var. Türk halkının ulaştığı uygarlık düzeyi, eğitim ve refah düzeyinin doğru yaşam hakkının çok gerisinde kalan düpedüz haydut ruhlu insanların elinde bulunan inşaat düzeni var. Son zamanlarda en başta mimarların kendileri çok geride kaldı. Statik okumuyorlar artık. Beni statik okumayan bir mimar korkutur. Bunun için mimar olmama lüzum yok. Bizim mühendislerimiz iyi fakat bu müteahhit takımının mimar ve mühendis kullanma alışkanlığı yok. Bunların üzerinde kontrol yok, kontrol olmadığı içinde oldukça ciddiyetsiz davranarak bunu kullanıyorlar. Sistemi böyle oturtmuşlar. Özel kontrol şirketi, özel müteahhitle çalışamaz. Bunların çoğu hemşeri, böyle olunca da birbirlerini tutarlar.”

Türkiye'de particileri finanse etmeyi inşaat müteahhitlerinin ele geçirmiş vaziyette olduğunu söyleyen Ortaylı, bu durumun bir an evvel önüne geçilmesi gerektiğini söyledi:

“Bu hiç hoş bir şey değil. Benim anladığım kadarıyla politikacıların partiyi kurarken hazır fona ihtiyacı olur. Bunu aramak ayıp ama daha geniş bir çevreden ararsın. Bu fon senin önüne gelen makbuz değil. Önüne geleni de araştırmak zorundasın, başka sektörleri temsil eden insanları da aramak zorundasın. Partiler bunu yapmıyorlar. Bizim hayatımız da inşaatçı hakimiyeti var. Oysa Türkiye ekonomisinde, inşaat mühendisleri, müteahhitleri ve inşaat yapan insanlar, tarımın, sanayinin, bankacılığın yanında büyük paya sahip değiller. İnşaat şirketleri son devirde 500 şirketin içine girdi. Çünkü maalesef artık hükumetler inşaat şirketlerine dayanıyor. Adamların başka bir ufukları yok. Korkunç kanunlarla beraber en kolayını buldular. Kanunların dışında da kötü uygulamalar var.”

Ortaylı, aynı zamanda imar affının kaldırılmasının ve Hatay'ın tarihi restorasyonu için bir komisyon kurulmasının gerekliliğinden de bahsetti. Çok büyük bir bölgenin tarihinin söz konusu olduğunun altını çizen Ortaylı, “Bir yılda size ev veririm demekle bu iş olmaz” yorumunda bulundu.

Ortaylı’nın röportajının devamında şu ifadeler yer aldı:

“Yüzyılın ağır depremini geçiriyoruz ama depremin kendinden çok asıl sorun yanlış yapılanma. Bir kere tüm müteahhitlerin son derece ciddi bir şekilde denetlenmesi ve ceza almaları gerekli. Her inşaat yapan gayet iktidarı bir şekilde bu yaptığı yolsuz yapının, rastgele kondurduğunun affa uğrayacağını biliyor. İşte sonuç ortada” diyen Ortaylı, “İmar affı meselesi Türkiye'nin gündeminden çıkmalı. Cezaların da affa uğramaması gerekir. Bazı suçları af çıkardığımız zaman af kapsamı dışında bırakıyoruz. Bu da öyle olmalı. Bu feci manzarayı önleyecek kanuna ve örgütlenmeye girmeliyiz.

Hatay'ın da planının ortaya çıkması lazım. Çok dikkatli işler yapmak lazım. Çok büyük bir bölgeden bahsediyoruz. Müze Otel’den Habib-i Neccar’a kadar bütün o yolda eski Roma İmparatorluğu’nun, eski çağın en zengin şehirlerinden biri karşınıza çıkacak. Buradaki bölge, bu restorasyon alanı ne olacak bilmiyoruz. Bugün Müze Otel dediğimiz alandan bir sürü eserler çıktı. Depremlerde de ortaya bir takım tarihi eserler çıkar. Çok dikkatli elemeci, kazı ve değerlendirme yapmak lazım. Ortaya çok yeni eserler çıkacak. Şimdi ezbere konuşmayayım. Bunlar araştırılacak daha bitmiş değil. Tespit edilecek, işlenecek ve sonrasında ortaya konulacak.”