1 Mayıs, Türkiye dahil birçok ülkede resmî tatil olan emek ve dayanışma günü

İşçilerin ve emekçilerin kazanımlarının kutlandığı bugün ABD’de işçilerin zorlu çalışma koşullarına karşı mücadeleleriyle başladı.

1886 yılında ABD’deki sendikalar, İngiliz sosyal reform yanlısı düşünür Robert Owen’ın sekiz saatlik çalışma düzeni fikrini talep eden büyük grevlerle başladı.

O yıllarda zalim çalışma koşullarına karşı Owen, sekiz saat iş, sekiz saat boş zaman ve sekiz saat dinlenme formülünü ortaya atmıştı.

Nitekim En büyük eylem ise, 1 Mayıs günü Chicago’da düzenlendi ve yaklaşık 40 bin işçi katıldı.

Çalışma saatlerinin düşürülmesi ve koşulların iyileştirilmesi için greve giden işçiler Chicago’da Haymarket Meydanı’nda grev yaptı.

İlk gün sakin başlayan grev giderek hareketlendi ve Haymarket Meydanı, çok geçmeden kana bulandı.

4 Mayıs günü meydanda polislerin bulunduğu alana bomba atıldı. Arkasından gelen panik ile beraber yedi polis ve dört eylemci hayatını kaybetti, onlarca kişi yaralandı.

Olayla ilgili olarak suçları kanıtlanamasa da sekiz anarşist hüküm giydi; bazıları ise, ölüme mahkum edildi.

Osmanlı'da 1 Mayıs ilk kez 1911'de Selanik'teki tütün, pamuk ve liman işçileri tarafından kutlandı.

İstanbul'daki ilk kutlama ise, 1912 yılında yapıldı.

Sovyetler Birliği ile dostluk ilişkisi çerçevesinde 1 Mayıs 1922'de Ankara'da İşçi Bayramı olarak kutlamalar yapıldı. Resmi olarak kutlanması ilk kez 1 Mayıs 1923 yılında oldu.

Ancak ABD’de olduğu gibi Türkiye’de de işçi ve emekçilerin bayramının kana bulandığı bir an yaşandı. Tam 54 yıl sonra Taksim Meydanı'nda 1977'de düzenlenen 1 Mayıs kutlamaları, kanlı olaylara sahne oldu.

DİSK Genel Başkanı Kemal Türker’in konuşması sırasında çevredeki yüksek binalara konuşlanan kimliği belirlenemeyen kişiler meydandakilere ateş açtı.

Kurşunların hedefi olmaktan kaçanlar birbirlerini ezdi. Meydan kısa sürede savaş alanına dönerken o elim olay sonrasında tarih sayfalarına ‘Kanlı 1 Mayıs’ olarak geçti.

Saldırıda 34 kişi yaşamını yitirirken yüzlercesi ise yaralandı.

Bu olaylardan sonra 12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından ise 1 Mayıs, bayram olmaktan çıkarıldı ve kutlanması yasaklandı.

1 Mayıs, 2009'da ise, "Emek ve Dayanışma Günü" adıyla tekrar resmi tatil ilan edildi ve kutlanmaya başlandı.

Günümüze gelindiğinde ise o elim olayı anmak ve kayıpları tekrardan hatırlamak için her yıl işçiler taksim meydanına gelerek hayatını kaybedenleri anarak 1 mayısı kutluyor.

Bizlerde ölenleri anıyor ve bundan sonra kutlamaların kana bulanmadığı tarihe kara gün olarak değil mutlulukla geçecek nice 1 mayıslar diliyoruz.